Kuir Kıbrıs Derneği, FASIL 154 Ceza Yasası kapsamındaki 171. Madde olan ‘Doğaya kurallarına aykırı suçlar’ , 27 Ocak 2014’ten beridir Kıbrıs’ın kuzeyinde suç olmaktan çıkarılmasının üzerine 8 yıl geçmesinden dolayı açıklama yaptı.
Kuir Kıbrıs Derneği’nin açıklaması şu şekilde:
FASIL 154 Ceza Yasası kapsamındaki 171. Madde olan ‘Doğaya kurallarına aykırı suçlar’ , 27 Ocak 2014’ten beridir Kıbrıs’ın kuzeyinde suç olmaktan çıkarılmasının bugün 8. Yıl dönümü.. Çıkarılan bu yasa ile birlikte, cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks ve Artılara (LGBTİ+) karşı yapılan aşağılama, önyargı ve ayrımcılık suç kapsamında.
Kıbrıs’ın kuzey kesiminde; 2007 yılından itibaren kurulan Homofobiye Karşı İnisiyatifi (şimdiki adıyla Kuir Kıbrıs), dayanışma içerisinde olduğu birçok yerel ve uluslararası örgüt, siyasi parti ve aktivistin uzun yıllar süren uğraşları ile, İngiliz Dönemi’nden kalan çağ dışı ‘Doğaya kurallarına aykırı suçlar’ olarak tanımlanan yasanın Ceza yasasından oy çokluğuyla suç olmaktan çıkarılmasının ve yerine cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks ve Artılara (LGBTİ+) karşı yapılan aşağılama, önyargı ve ayrımcılığın suç olarak sayılmaya başlanmasının üzerinden tam 8 sene geçti.
LGBTİ+’ların İstihdam, Eğitim, Sağlık, Barınma, Sosyal Hizmetler ve Diğer Alanlarda Yaşanan Hak İhalleri.
Kuir Kıbrıs Derneği, son üç sene boyunca Kıbrıs’ın kuzey kesiminde cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, ifadesi ve karakteristiği temelinde LGBTİ+’ların yaşadığı sorunları bilimsel verilerle göz önüne çıkarmak için bir çok alanda farklı araştırmalar yürüttü. Kuzey Kıbrıs’ta LGBTİ+ Seks İşcilerinin Durumunu Haritalandırma Raporu (İnsan Ticareti ve LGBTİ+’lar) araştırması ile transların, insan ticareti açısından kırılgan bir özellik gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Bu kırılganlığın önemli nedenleri arasında, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği/ifadesi ve cinsiyet karakteristiği içerisine alan toplumsal eşitliğin tam olarak sağlanamamış olması, özellikle iş piyasasında ayrımcılık ve dışlamanın söz konusu olması, ailevi baskının ağır boyutlarda bulunması yasal güvencelerle donatılmamış bulunması öne çıkmaktadır. Yapılan bir diğer çalışma olan Kuzey Kıbrıs’ta LGBTİ+’ların Sosyal Hizmetlere Erişimi Haritalandırma Rapor’unda ise LGBTİ+’ların aileleri ve toplum tarafından dışlanma, baskı ve şiddet ile karşılaştıkları; bu sorunlarla baş etmek için kamu ve yerel yönetim sektörlerinde sunulan sosyal hizmetlere erişimde, hizmetlerin kalitesinde ve uzun süreli etkililiğinde eksiklikler olduğu veriler ile birlikte ortaya çıkmıştır. Sosyal hizmetler dairesinin şiddet, ayrımcılık, dışlanma ve baskıdan korunma, güvenli barınma, temel yaşam ihtiyaçlarının karşılanması için gerekenlerin temini, psiko-sosyal destek ve danışmanlık gibi temel hizmetlerin sunulması ile ilgili konularda yetersiz olduğu ortaya çıkmaktadır. Bir diğer araştırma ise Kıbrıs’ın Kuzey Kesiminde LGBTİ+’ların İstihdam Piyasasına Erimi ve Emek Piyasası Deneyimi araştırmasında ise LGBTİ+’ların istihdam piyasasında ciddi boyutlarda ayrımcılığa uğradığını göstermektedir. Ciddi boyutta ayrımcılığa uğradığı tespitinin en önemli göstergesi katılımcıların büyük çoğunluğunun emek piyasasında cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimi konusunda kapalı olmak zorunda bırakılmaktadır. Eğitim hayatından başlayarak gerek iş görüşmeleri sırasında, gerekse iş yerlerinde cinsel yönelimlerini gizlemek ihtiyacı duymakta, herhangi bir şekilde anlaşılmasına neden olacak davranışlarda bulunmamaya çalışmakta, özgür olamamaktadırlar. Bu önemli bir ayrımcılıktır ve bir insan hakkı ihlalidir. Araştırmaya katılan Anketimize katılan her beş katılımcıdan biri cinsiyet kimliği, cinsel yönelimi veya cinsiyet ifadesi nedeniyle iş arama sürecinde ayrımcılığa uğramakta ve daha uzun süre işsiz kalmaktadır. LGBTİ+’lar cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimleri nedeniyle iş yerlerinde de resmi ve gayriresmi birçok ayrımcılıkla karşılaşmaktadırlar. Karşılaşılan resmi ayrımcılık türleri işten çıkarma, terfi reddi, iş yükünü artırma şeklindedir.
Mevcut Yasalar ve Hak İhlalleri
Kuir Kıbrıs Derneği’nin geçtiğimiz yıl yapmış olduğu bir diğer araştırma ise Kıbrıs’ın Kuzey Kesimindeki Mevzuatın LGBTİ+’lara Yönelik Ayrımcılık Açısından Analizi olmuştur. Bu araştırmada Kıbrıs’ın kuzey kesiminde cinsel yönelim veya cinsiyet kimliği temelinde gerçekleşen ayrımcı uygulamaları, ayrımcılığı yasaklayan veya ayrımcılık içeren mevzuatı ve bunlara bağlı ortaya çıkan hak ihlallerini “Anayasa” ve Kıbrıs’ın kuzey kesiminin iç hukukunun parçası olan Uluslararası ve Bölgesel İnsan Hakları Sözleşmeleri çerçevesinde siyasal ve kamusal haklar, barınma, eğitim, özel hayat, tanıma ve aile kurma, mal ve hizmetlere erişim ve istihdam alanları değerlendirildi. Değerlendirilen alanlarda Kıbrıs’ın kuzey kesiminde LGBTİ+’ların insan haklarına erişiminde yaşanan sorunlar ön plana çıktı ve bu hak ihlallerinin giderilmesi için topluma ve yasa yapıcılara düşen görevler ortaya çıktı.
LGBTİ+’lara karşı Olumsuz Tutumlarda Yükseliş! (Tutum Analizi Raporu)
Kuir Kıbrıs Derneği, 2015’ten bu yana düzenli olarak halkın lezbiyen, gay, biseksüel, trans, interseks ve artılara (LGBTİ+) yönelik tutumlarını araştırmakta ve bulguları paylaşmaktadır. Kıbrıs’ın kuzey kesiminde Yerel Olarak Temsili Bir Örneklemde Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Çeşitliliğine Yönelik Tutum Raporu dernek tarafından hazırlanan üçüncü rapordur. 2021 yılı raporunda ise LGBTİ+’lara yönelik tutumların bazılarında değişiklik olmadığı ve bazı tutumlarda da gerilemeler yaşandığı görüldü. Bunlardan bazıları şu şekilde; 2017’den bugüne bildirilen homofobi düzeyini karşılaştırıldığında, Kıbrıs’ın kuzeyindeki lezbiyenlere ve geylere yönelik olumsuz tutumlarda hiçbir fark olmadığı, ancak ne yazık ki transfobi düzeyinde bir artış olduğu gözlemlendi. Araştırmada yer alan sonuçlar incelendiğinde LGBTİ+’ların toplum içinde ayrımcılığa uğradığını ve bu toplumsal sorunla mücadele etmek için daha etkin çalışmalar yürütülmesi gerektiğini göstermektedir.
27 Ocak 2014 8 yıl sonra!
O yıllarda özellikle de Ceza Yasası değişikliği olan 27 Ocak 2014 ve sonrasında birçokları toplumun buna “hazır olmadığını” bahane ederek lezbiyen, gey, biseksüel, trans, interseks ve artı (LGBTİ+) fobik söylemler üretseler de LGBTİ+’ların eşit ve özgür bir yaşam arayışında çok önemli bir başlangıç yapıldı. Ek olarak, 2020 senesinden ise lezbiyen, gey, biseksüel, trans, interseks ve artılara (LGBTİ+) yönelik yapılan nefret söylemleri suç kapsamına alındı. Ancak yaşadığımız coğrafyada insan hakları ihlalleri konusunda daha kat edecek çok yolumuz var.
Kuir Kıbrıs Derneği olarak, eğitim, sağlık, istihdam, insan ticareti, politik savunuculuk vb alanlarda 2007 yılından itibaren cinsiyetin hukuken tanınma hakkı, evlilikte eşitlik hakkı, medeni birliktelik, eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesi, nefret ve ayrımcılık suçu cezalarının arttırılması, toplumun LGBTİ+ hakları konusunda bilinçlendirilmesi ve ayrımcılığın toplumun her alanında engellenmesi konularında, günümüz dünyasını yakalamak için birçok konuda çalışmalar yürütüyoruz.
Son olarak belirtmek isteriz ki, 27 Ocak 2014, sadece bir başlangıçtı. Yapmış olduğumuz araştırmalar ile birlikte hem yasal hem toplum nezdinde LGBTİ+’lara karşı olan bilgi eksikliklerin giderilmesi ve yasal düzenlenmelerin ivedilikle hayata geçirilmesi ve herkes eşit haklara sahip olana kadar Kuir Kıbrıs Derneği olarak çalışmalarımıza devam edeceğiz! “Daha Fazlasına da Hazırık!”.
